کد مطلب:40268 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

معراج از نظر علمي تا چه حدّ قابل دفاع است؟

مشهور و معروف در ميان دانشمندان اسلام اين است كه پيامبر (ص) هنگامي كه در مكّه بود، در يك شب از مسجد الحرام به مسجد الاقصي در بيت المقدس آمد و از آن جا به آسمان ها صعود كرد و آثار عظمت خدا را در پهنة آسمان مشاهده نمود و همان شب به مكّه بازگشت. معروف آن است كه اين سير و حركت را با جسم و روح توأماً انجام داد؛ يعني پيامبر با جسم و روحش به معراج رفت، نه اين كه فقط روح او به معراج رفته يا در عالم خواب عروج كرده باشد.

دربارة اين بحث سؤالات فراواني وجود دارد، از جمله: آيا معراج از نظر علم روز قابل پذيرش است؟

قرآن معراج پيامبر را در دو بخش ترسيم كرده است:

1ـ حركت پيامبر از مسجد الحرام به مسجد الاقصي ،

2ـ حركت از مسجد الاقصي به عالم ديگر.

هر دو حركت به صورت معجزه آسا بوده و يك يا دو حركت طبيعي مانند بقية نقل و انتقال ها نبوده است.

در مورد حركت اول قرآن فرموده است: پاك و منزّه است خدايي كه بنده اش را در يك شب از مسجد الحرام به مسجد الاقصي كه گرداگردش را پر بركت ساختيم برد تا آيات و نشانه هاي خود را به او نشان دهد. او شنوا و بينا است.[1]

اما در حركت دومي كه حركت به آسمان ها است، ابتداي سورة نجم به آن تصريح دارد: پيامبر براي دومين بار جبرئيل را به صورت اصلي ملاقات كرد. اين ملاقات در سدرهْْ المنتهي بهشت جاويدان صورت گرفت.پيامبر در آنجا نشانه هاي بزرگي از عظمت خدا را مشاهده كرد.[2]

البته اين آيات سخن از رفتن به آسمان ها ندارد و بهشت و جهنم در آسمان ها نيست، بلكه در عالم ديگر است و اگر در برخي از ادلّه سخن از آسمان شده است، مراد آسمان مادي نيست، بلكه عالم هاي ديگر است.

عالم ديگر به معناي صعود و پيمودن مسير طولاني از زمين تا پايان آسمان ها نيست، تا احتياج به فضا پيما يا رعايت قوانين فيزيكي و برخورداري از فن آوري (تكنولوژي) بسيار پيشرفته داشته باشد. البته رفتن به عالم ديگر و ديدن بهشت و جهنم و مشاهدة عظمت پروردگار براي هر كس مقدور نيست و به صورت معجزه بايد انجام گيرد.

در هر صورت اصل معراج قطعي و ادلّة آن فراوان است امّا كيفيت آن براي ما روشن نيست و اين دو حركت به صورت معجزه و خارق العاده صورت گرفته است. از مجموع آيات و روايات مي فهميم ، عروج جسماني تا آسمان صورت گرفته است و پيامبر به يكي از كرات نزديك سفر كرده است، آن هم با مركبي به نام رفرف. ظاهراً مركب براق در ميانة راه عوض مي شود و براي صعود به ماوراي جو مركب ديگري لازم است. تغيير مركب نشانة اين است كه چنين سفر فضايي با شرايط علمي صورت گرفته است.

1[1] اسراء (17) آيه 1.

1[2] تفسير نمونه، ج 12، ص 10 به بعد، با تلخيص و اضافات.